Ayurveda | Vata, Pitta & Kapha: Wat is jouw Dosha?

by Charelle
ayurveda_dosha_vata_pitta_kapha

In mijn vorige artikel over Ayurveda kon je al lezen dat de vijf elementen centraal staan in deze eeuwenoude geneeswijze. De vijf elementen verenigen zich in drie hoofdenergieën, de tri doshas, genaamd Vata, Pitta en Kapha. In dit artikel lees je wat de kenmerken van elk van deze drie energieën is, zodat je kunt ontdekken welke energie bij jou overheerst. Als je dat weet, kun je daar je voeding en leefstijl op aanpassen.

Bij iedereen overheerst één, soms twee, van de tri doshas, wat betekent dat je automatisch in een disbalans leeft, tenzij in de voeding en het dagelijks leven tegenhangende elementen worden toegepast. Door te streven naar een balans tussen de drie hoofdenergieën, streef je met Ayurveda de beste versie van jezelf na.

Iedere dosha wordt gekenmerkt door een aantal eigenschappen, die er op kunnen duiden dat de dosha in balans is, of juist in een disbalans verkeerd. Als je jezelf herkent in één van de drie onderstaande beschrijvingen, dan weet je welke dosha bij jou overheerst én of je in balans bent.

Vata: Beweging

Vata bestaat uit de elementen lucht en ruimte en wijst daarmee op beweging, droogte, kou, licht en ruw. Vata balanceren doe je dan ook met de tegenovergestelde eigenschappen: vet, warm, zwaar, stabiel en glad.

Mensen bij wie Vata overheerst zijn vaak slank en tenger, praten en denken snel en hebben de neiging om honderd dingen tegelijk te willen doen. Als Vata in balans is, leidt dat tot creativiteit en levendigheid, maar bij een disbalans nemen angst en nervositeit al snel de overhand. Ongeduld, een slechte concentratie en prikkelbaarheid duiden dan ook op een overheersende Vata die niet wordt gebalanceerd door Pitta en Kapha. Een extreem droge huid, kramp en koude handen en voeten zijn ook kenmerken van Vata in disbalans.

Om dat te voorkomen doet de Vata er goed aan om mindfulness te beoefenen en de dingen eens wat rustiger aan te doen. Daarnaast helpt het om warme voeding te eten met een hoge dichtheid (dus havermout in plaats van een smoothie en banaan in plaats van meloen). Ga ook op tijd naar bed, want slaap is erg belangrijk voor Vata (lees eens deze tips om sneller in slaap te vallen!).

De kans is groot dat je je in Vata verkend, omdat de moderne tijd waarin we het altijd ‘druk’ hebben al snel leidt tot een verhoogde Vata, ook al ben je eigenlijk een Kapha.

Pitta: Transformatie

Pitta bestaat uit de elementen water en vuur, welke leiden tot de eigenschappen hitte, licht, vet en vloeibaar. Om Pitta te balanceren is het belangrijk om kou, zwaarte, droogte, stabiliteit en vastigheid toe te passen.

Mensen bij wie Pitta overheerst hebben vaak een doorsnee bouw en blinken uit in sport, politiek of andere vlakken waarin competitie een rol speelt. Als Pitta in balans is, leidt dat tot tevredenheid en intelligentie, maar een disbalans zorgt al snel voor stress, boosheid en jaloezie. Ook acne, opvliegers en brandend maagzuur zijn kenmerken voor een Pitta die niet voldoende wordt gebalanceerd door Vata en Kapha.

De Pitta doet er daarom goed aan om de felle zon en sauna te vermijden en voldoende te slapen. Qua voeding is het aan te raden om niet te pittig te eten, maar juist voor voedsel te kiezen met verkoelende eigenschappen. Drink eens een kopje muntthee en eet voldoende fruit.

Kapha: Stabiliteit

De elementen aarde en water vormen Kapha, de hoofdenergie die staat voor stabiliteit. Kapha wordt gekenmerkt door zwaarte, kou, traagheid, vloeibaarheid, stevigheid en bestendigheid. Evenwicht bereik je dus door warmte, licht, beweging en snelheid.

Mensen met een overheersende Kapha zijn zwaar en sterk, zowel lichamelijk als mentaal. Ze worden vaak gezien als de stabiele pilaar om op terug te vallen, dankzij hun innerlijke rust, vergevingsgezindheid en trouw. Kapha in disbalans veroorzaakt echter zowel hebzucht, onzekerheid, luiheid en depressie, als diabetes, futloosheid en een hoge bloeddruk.

Voor Kapha is het belangrijk om te blijven lachen en bewegen. Hardlopen is de ideale sport voor Kapha, net zoals fietsen en andere vormen van cardio. Qua voeding focust Kapha zich het best op licht, pittig en vegan eten. (Ongezonde) vetten worden het best zoveel mogelijk vermeden. Gestoomde groenten, geroosterde kikkererwten of een handje gedroogde abrikozen zullen Kapha goed doen.

gierst_pap_ontbijt

Ayurvedisch Recept voor Gierstpap

Heb je mijn recept voor gierstpap al geprobeerd? Een ontbijtje dat Vata en Pitta verlagend is (dus aan te raden voor bij wie Vata of Pitta overheerst) en dat Kapha harmoniseert.

Bij mij overheerst duidelijk het Vata dosha en het grappige is dat mijn voorkeur automatisch uitgaat naar de bijbehorende leefstijl. Zo houd ik helemaal niet van smoothies (veel te koud) en ontbijt ik veel liever met warme havermoutpap dan met nicecream. Ook ben ik gek op banaan en zoete aardappel, beide zware voedingsmiddelen.

Welke dosha overheerst bij jou? En is deze in balans? Laat het weten in de comments!

Lees ook: Pau d’Arco: gezond, lekker en een natuurlijk geneesmiddel!

Volg je mij al op Facebook, Instagram, Pinterest en Bloglovin’?

15 comments

Monique | WritingMonique 5 oktober 2016 - 09:16

Pfoeh! Ik weet niet welke ik ben, herken eigenlijk in alle drie wel iets. Haha! Maar wel superleuk om te weten!

Reply
Charelle 6 oktober 2016 - 15:11

Jaa, soms is het heel moeilijk! Je draagt ook sowieso van alle drie de energieën wat bij je, maar één of twee zijn er altijd overheersend. Kan best een puzzel zijn!

Reply
Marlotte 5 oktober 2016 - 19:42

Haha, ik ben ook heel duidelijk een Vata! Ik ga eens opzoek naar leuke recepten die hier bij passen :)

Reply
Charelle 6 oktober 2016 - 15:11

Leuk dat je er ook naar opzoek gaat Marlotte, het is zo’n fijne eetstijl!

Reply
Inge 5 oktober 2016 - 21:51

Ja hoor, een vata! Last van wintertenen en nu al kouwelijk. Hekel aan ijsklontjes in mn drinken (krijg er zelfs echt last van). Daarentegen ben ik niet echt gek op banaan en zoete aardappel, maar wel op een warm havermout ontbijtje.

Reply
Charelle 6 oktober 2016 - 15:10

Klinkt zo herkenbaar Inge! Ik loop ook nu al rond met handschoenen tegen de winterhanden, haha! En mijn drankjes vraag ik altijd zonder ijs, echt last krijg ik daar ook van ja. Helemaal de rillingen en buikpijn. Bizar he!?

Reply
Sonja 6 oktober 2016 - 08:16

Kapha! Dat moet ik wel zijn. Dus toch eens nóg harder gaan trekken aan het gezond (en misschien wel vegan – dat trekt me inderdaad heel erg aan) eten en meer cardio doen. Interessant om hierover te lezen! :)

Reply
Charelle 6 oktober 2016 - 15:07

Leuk Sonja dat veganistisch eten je zo aanspreekt! Ik had dat dus ook altijd en toen ik besloot van nou, nu ga ik in ieder geval eens een week geen vlees eten, toen bleek het echt een makkie en bleven de kaas en eieren ook gewoon staan (de Ben & Jerry’s bleek het lastigst, haha!). Zeker proberen dus als je het overweegt. En leuk te horen dat je graag leest over Ayurveda, ook al zoiets interessants! ^^

Reply
Lois Lorinde 6 oktober 2016 - 20:17

Oeeh, dit vind ik zo interessant! Met dit soort ‘testjes’ kan ik mijzelf altijd moeilijk in een categorie plaatsen. Ik kan mij bijvoorbeeld helemaal vinden in Vata, maar ik ben alleen niet slank, haha. En Kapha ook wel. Hmm, lastig! Maar lachen en beweging is natuurlijk altijd goed. :D

Reply
Charelle 25 oktober 2016 - 10:14

Nooit teveel lachen en bewegen Lois! :D En ja, het is ook moeilijk hoor om te ontdekken welke dosha overheerst, voornamelijk omdat je ze toch alledrie bij je draagt maar er altijd één of twee overheersen.

Reply
Recept | Vegan Chai Latte volgens de Ayurveda - The Scent Of Cinnamon 5 februari 2017 - 16:19

[…] dan ook gezien als meer dan een simpel drankje, maar als een holistisch voedingsmiddel. Vooral het Vata dosha doet er goed aan om gedurende de koude herfst- en wintermaanden geregeld een chai latte te drinken. […]

Reply
Ayurveda | Een Geneeswijze & Leefstijl - The Scent Of Cinnamon 5 februari 2017 - 16:23

[…] lucht, water , vuur en aarde. Zij verenigen zich in drie hoofdenergieën, de tri doshas, genaamd Vata, Pitta en Kapha. Iedereen heeft één hoofdenergie en leeft daardoor automatisch in een disbalans, tenzij in de […]

Reply
Ayurveda | 5x Tips om chronische stress te verminderen! 19 februari 2017 - 11:40

[…] van een verstoring in ons zenuwstelsel. Het zenuwstelsel wordt in de Ayurveda gelinkt aan het Vata dosha, dat wordt gekenmerkt door lucht en vluchtigheid. In andere woorden, bij spanning en stress zijn je […]

Reply
Annemiek 9 februari 2018 - 23:58

Vata/Pitta.. oh hellup

Reply
Ayurveda | Ashwagandha voor meer energie en productiviteit! 3 mei 2018 - 11:14

[…] maakt en je levenskracht geeft. Ashwagandha wordt meestal ingezet als er een imbalans is in de vata of kapha dosha, of als er sprake is van een aandoening met vata én kapha […]

Reply

Leave a Comment

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.